" Taxıl sazişi " - nin müddəti uzadılmalıdır

Moskvanın tələbi odur ki, Rusiya taxılının satışına qoyulmuş məhdudiyyətlər aradan qaldırılsın


Rusiya, Türkiyə, Ukrayna və BMT nümayəndələri tərəfindən 2022-ci il iyulun 22-də imzalanan “Taxıl sazişi” Odessa da daxil olmaqla üç limandan Ukrayna taxılının, ərzaq və gübrələrin Qara dəniz vasitəsilə ixracını nəzərdə tutur. Daha öncə iki dəfə 60 gün müddətində uzadılan müqavilənin müddəti iyulun 17-də başa çatır. Rusiya anlaşmanın yerinə yetirilməsi mexanizmindən narazıdır. Kreml iddia edir ki, anlaşmanın ziddinə olaraq taxılın cüzi hissəsi Afrikanın kasıb ölkələrinə çatdırılıb, əsas hissəsi varlı Avropa ölkələrinə satılıb.

Globalpress.az xəbər verir ki, Moskvanın başqa iddiası odur ki, verilən vədlərin əksinə olaraq Rusiyanın kənd təssərrüfatı məhsullarının Qara dəniz üzərindən satışına əngəllər ortadan qaldırılmayıb. Ekspertlərin fikrincə, Kremlin anlaşmadan çıxması Ukraynaya problem yaradacaq. Çünki bu anlaşma sayəsində Ukrayna öz taxılını müxtəlif ölkələrə satmaq imkanına malikdir və az da olsa büdcəyə əlavə gəlir mənbəyidir. Rusiya anlaşmadan çıxarsa, Ukrayna gəmilərinə Qara dəniz üzərindən taxıl daşımağa mane olacaq və həmin gəmiləri hədəf götürəcək. Məhz bu məsələni müzakirə etmək üçün Ukrayna prezidenti V.Zelenski Türkiyəyə səfər edərək həmkarı R.T.Ərdoğanla görüşüb. Məlum olub ki, Ərdoğan Zelenskidən sonra Rusiya prezidenti Vladimir Putinlə də müzakirə aparacaq. "Taxıl sazişi" məsələsinin iyulun 11-12 tarixlərində Vilnüsdə keçiriləcək NATO sammiti çərçivəsində də müzakirə olunacağı deyilir. Lakin "Geopragma" analitik mərkəzinin rəhbəri Karolin Qalakteros bildirib ki, sammitin Rusiyanın taxıl sazişini uzatmaq və ya ondan imtina etmək qərarına ciddi təsiri olmayacaq. Ekspertin fikrincə, Rusiya gübrələrinin ixracını təmin etmək öhdəliyini nəzərə alsaq, saziş kağız üzərində tərəflər üçün faydalı görünür, ancaq son şərt heç vaxt yerinə yetirilməyib və birtərəfli olub. Rusiya KİV-ləri isə məlumat yayıb ki, Ukrayna taxılını dünya bazarına çıxarılmasını nəzərdə tutan "Taxıl sazişi" Türkiyə prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğanla Rusiyanın dövlət başçısı Vladimir Putin arasında keçiriləcək görüşdən sonra uzadıla bilər. Bildirilib ki, hazırda bu məsələ ilə bağlı optimizm yoxdur. Rəsmi Moskva indiki şəraitdə sazişin uzadılmasının mümkünsüzlüyündən danışır. Ukrayna da razılaşmanın müddətinin uzadılmasının şərtlərinin dəyişdirilməsinə qarşı çıxır. Ərdoğan-Putin dialoqu yaranmış şərait üçün yeganə ümid mənbəyi sayılır.